Çocuğunuza Özür Dilemesi için Israr Ettiğiniz Oluyor mu?
Zaman zaman çocuğunuza veya öğrencinize özür dilemesi için ısrar ediyor olabilirsiniz. Peki çocuğun yaptığı bu davranıştan gerçek bir pişmanlık duymasına, davranışını düzeltmesine ve bir dahaki sefere daha iyisini yapmasına daha çok nasıl yardımcı olabilirsiniz?
“Arkadaşımızın canını yanlışlıkla acıttığımızda özür diliyoruz değil mi?”, “Şu an bir şey demeni bekliyorum. Ne demeyi unuttun sence?” gibi hatırlama ve yönlendirmeler sıklıkla kullanılmaktadır. Bu gibi yönlendirmelerle çocuklara hata yaptıklarında özür dileme alışkanlığı kazandırmak mümkündür. Nitekim çocuklar çevrelerindeki yetişkinlerin tutarlı davranış ve geri bildirimleri ile olumlu davranışlar edinebilirler. Ancak çocuğun özür diliyor olması her zaman için hatasını anladığı, pişmanlık hissettiği ve davranışını değiştirme motivasyonuna sahip olduğu anlamına gelmez. Başka bir deyişle çocuğunuz her özür dilediğinde içten bir özür dilemiş olmaz.
Gerçek bir özür, kişinin yapılan davranışın hatalı olduğunu kabul ettiği, davranışın sorumluluğunu üstlendiği, pişmanlık hissettiği ve bu davranışını değiştirme çabasında olduğu bir özürdür.
İçten bir Özür Sizin Rehberliğinizle Başlar
İçten bir özür dileme davranışını çocuğa edindirmede hatırlatmadan veya yönlendirme yapmaktan daha etkili olan yöntem, ebeveyn ve öğretmen olarak istenilen davranışı örnekleyen bir rehber olmaktır. Çünkü çocukların gözünde yetişkinler onların yapamadığı birçok görevi kolaylıkla yerine getirebilen bir konumdadır. Bu yüzden çocuklar bazen ebeveyn ve öğretmenlerinin hiç hata yapmayacağı yanılgısına sahip olabilmektedir. Hata yapsa dahi çocuğun gözündeki “mükemmel anne, baba veya öğretmen” imajının sarsılmasından çekinen yetişkinler, bu imajları sarsıldığında çocuk üzerinde otorite kurmalarının zorlaşacağını düşünerek hatalarını gizlemeyi tercih edebilirler.
Halbuki çocuklarla ilişkimizde olumlu bir disipline sahip olmak, “hatasız” olmaya değil çocukla güçlü bir sevgi ve güven bağı kurabilmeye bağlıdır.
Çocuğa hata yapmanın doğallığı ve mükemmel olmanın imkânsızlığı yetişkinler tarafından gösterilmelidir.
Hata yapmak da hatayı telafi etmek de hayatın olağan akışında hepimizin deneyimlediği bir durumdur. Bu nedenle çocukların, yetişkinlerin de hata yaptığına ve hatası karşısında içten bir özür dilediğine şahit olması gerekmektedir. Bir ebeveyn ya da öğretmen olarak hata yaptığınızı fark ettiğinizde ve o hataya dair yaşadığınız içsel sürecinizi çocuklara aktardığınızda çocukların sizin aracılığınızla kendi duygularını tanımaya, anlamlandırmaya ve ifade etmeye başladığını gözlemleyeceksiniz. Böylece çocuğun hatalı bir davranışta bulunduğunda utanç ve suçluluk hissetme ihtimali daha aza inecektir.
Yetişkinler çocuklara hata yapmak ve özür dilemek konusunda iyi bir örnek oluşturduğunda çocuklar için özür dilemek doğal ve normal hale gelecektir. Hatalı davranışları konusunda spesifik olmaya, eylemlerinin sonuçlarını incelemeye, empati kurmaya, istenmeyen davranışlarını durdurmak için bir plan yapmaya alışacakladır.
“Suyu yere döktüm, ama olabilir herkes hata yapabilir sonuçta. Şimdi gidip yeri kurulayayım”
“Az önce seninle biraz yüksek sesle konuştum. Çünkü o sırada başka bir şeye sinirlenmiştim ve bu sinirimi sana istemeden de olsa yansıttım. Bunun senin hiç hoşuna gitmediğini biliyorum. Çünkü benim de gitmezdi. Özür dilerim. Bundan sonra daha dikkatli olacağım.”
Bu şekilde hatanızı ve davranışınız üzerindeki sorumluluğunuzu kabul etmiş, davranışınızın karşıdaki kişiye nasıl hissettirdiğini yansıtmış, empati kurmuş, pişmanlığınızı dile getirmiş ve davranışınızı düzeltmek için atacağınız adımları dile getirmiş olursunuz.
Çocuklarda Özür Dileme Alışkanlığı – Zehra Betül Demir – Zeynep Çakır
Multibem Kitaplarını Nereden Tedarik Edebilirim?
Kitabı tedarik etmek için Multibem Kitap Parkımıza gelebilir, multibemkitap.com internet adresimizden bu bağlantıya tıklayarak edinebilirsiniz. Aynı zamanda seçili Multibem kitaplarını e-bebek mağazalarına gidip inceleyebilir, idefix ve D&R internet mağazalarından satın alabilirsiniz. E-bebek mağazalarında bulunan kitaplarımıza bu bağlantıdan ulaşabilir ve idefix ile D&R mağazaları ile ilgili haberimize bu yazımızdan ulaşabilirsiniz. Multibem Yayınları Trendyol Mağazasına ulaşmak için de bu bağlantıya tıklamanız yeterli!